Bệnh Whitmore: Sát Thủ Thầm Lặng

Bệnh Whitmore, còn được biết đến với tên gọi Melioidosis, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Bệnh được phát hiện ở Việt Nam từ những năm 1950 và thường xuất hiện rải rác tại một số tỉnh phía Nam. Dù được xếp vào nhóm các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị lãng quên, bệnh Whitmore có thể gây tử vong nhanh nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời. Tỷ lệ tử vong chung của các bệnh nhân nhiễm bệnh Whitmore trung bình từ 40% đến 60%, và với những trường hợp nhiễm khuẩn cấp, bệnh nhân hoàn toàn có thể tử vong trong vòng một tuần kể từ khi phát bệnh.

Biểu Hiện Đa Dạng Dễ Bị Nhầm Lẫn

Do bệnh cảnh lâm sàng đa dạng, các bác sĩ thường chẩn đoán nhầm Whitmore với các bệnh khác như: viêm phổi, lao phổi, áp xe cơ, nhiễm trùng huyết do các vi khuẩn khác như: tụ cầu và liên cầu. Người bệnh có các bệnh lý như tiểu đường, bệnh phổi và bệnh thận mãn tính dễ mắc Whitmore hơn người khỏe mạnh.

Vi khuẩn Burkholderia pseudomallei có trong đất bùn và lây nhiễm chủ yếu qua vùng da tổn thương khi tiếp xúc trực tiếp hoặc khi hít phải các hạt bụi, đất chứa vi khuẩn. Ngoài ra, bệnh còn có thể lây qua đường ăn uống khi thực phẩm nhiễm khuẩn. Vi khuẩn có thể truyền từ mẹ sang con qua tuyến sữa nếu người mẹ bị áp xe tuyến vú do Burkholderia pseudomallei. Vi khuẩn này cũng có thể lây qua các vết xước, vết trầy da khi tiếp xúc với động vật chết do nhiễm bệnh như: chó, mèo, bò, dê.

Triệu Chứng Phổ Biến Và Đặc Trưng

Triệu chứng phổ biến nhất của Whitmore là nhiễm trùng phổi, nơi có thể hình thành các khoang chứa mủ. Bệnh có thể diễn tiến từ nhẹ đến viêm phế quản, viêm phổi nặng. Bệnh nhân thường sốt, nhức đầu, chán ăn, ho, đau ngực và đau nhức các cơ bắp. Bệnh cũng có thể biểu hiện khu trú bằng các ổ nhiễm trùng trên da, còn gọi là viêm mô tế bào, kèm theo sốt và đau cơ. Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua da hoặc qua đường hô hấp gây viêm nhiễm ở thần kinh trung ương, tuyến mồ hôi, tai, xương khớp, nhiễm trùng da và cơ bắp.

Bệnh có thể lan từ da vào máu, gây nhiễm khuẩn huyết hoặc diễn tiến thành một hình thái Melioidosis mãn tính, làm tổn thương đến tim, động mạch chủ, bụng, não, gan, thận, khớp và mắt. Whitmore có thể lây lan từ người sang người.

Nguy Cơ Và Phòng Ngừa

Bệnh Whitmore thường xảy ra vào mùa mưa, tập trung từ tháng bảy đến tháng mười một. Nếu người dân làm việc và tiếp xúc nhiều với đất, có tiền sử bệnh tiểu đường hoặc các bệnh mãn tính về thận và phổi, có triệu chứng sốt kèm theo viêm phổi, họ nên đến ngay các cơ sở y tế uy tín có phòng xét nghiệm vi sinh để được khám, xét nghiệm và điều trị kịp thời. Chẩn đoán Whitmore dựa trên các xét nghiệm vi sinh học lấy từ máu, nước tiểu, đờm hay từ phần da bị tổn thương.

Thách Thức Trong Điều Trị

Một điều nguy hiểm là bệnh Whitmore dễ tái phát. Sức khỏe của bệnh nhân rất dễ bị suy kiệt do bệnh tái đi tái lại hoặc điều trị không đúng phác đồ. Do đó, cần có sự kiên trì trong điều trị. Quá trình điều trị khỏi bệnh cần phải kéo dài đến sáu tháng, tương tự như bệnh lao.

Hiện nay, Whitmore vẫn chưa có vaccine phòng bệnh. Vì vậy, để phòng ngừa, những người làm việc tiếp xúc nhiều với môi trường đất và nước phải có phương tiện bảo hộ lao động phù hợp. Trong quá trình làm việc và đi lại, nếu phải đi chân đất hoặc lao động thiếu phương tiện phòng hộ, rất dễ bị tấn công bởi vi khuẩn. Bên cạnh đó, cần đảm bảo vệ sinh thân thể sạch sẽ, đặc biệt là bàn tay và bàn chân. Nếu hai bộ phận này dính bùn đất, cần phải rửa sạch bằng xà phòng kháng khuẩn và lau khô trước khi làm việc tiếp theo.

Kết Luận

Bệnh Whitmore là một bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Do vậy, việc nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Những người có nguy cơ cao cần đặc biệt chú ý đến các triệu chứng và đến các cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu bệnh. Việc này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của bản thân mà còn ngăn chặn sự lây lan của bệnh trong cộng đồng.