1. Sự hình thành và phát triển của chụp CT và MRI

Sự ra đời của tia X và công nghệ chụp X-quang

Vào năm 1895, ngành y khoa Việt Nam chỉ ở mức tầm trung, chưa có nhiều các áp dụng về khoa học kỹ thuật. Chính vì thế nên việc có một thiết bị hay công cụ nào đó giúp nhìn thấy vào cơ thể con người là điều không tưởng.

Lần đầu tiên trên thế giới, tia X được phát minh cũng vào năm 1895 bởi một Bác sĩ người Đức. Vị Bác sĩ này đã thử nghiệm tia X trên chính cơ thể vợ của mình. Và bộ phận đầu tiên trên cơ thể con người được nhìn thấu đó là bàn tay. Bức tranh được chụp bằng tia X đầu tiên này hầu như được lưu trữ ở tất cả các bảo tàng, cơ sở về y khoa.

Sau năm 1895, tia X được sử dụng rộng rãi trong y khoa đối với việc giúp nhìn thấu các bộ phận trên cơ thể con người. Và cũng chỉ có chụp X-quang mới giúp các Bác sĩ chẩn đoán chính xác cơ thể con người.

Sự ra đời và công nghệ chụp hình ảnh CT

Năm 1967, dựa vào việc nhìn nhận hình ảnh qua tia X, máy CT đầu tiên trên thế giới đã ra đời. Chiếc máy này được phát minh đầu tiên nhờ vào một nhà khoa học người Anh. Tên của ông sau này được dùng làm đơn vị giúp chụp X-quang ở người.

Từ năm 1967 - 1971, máy chụp CT đầu tiên được áp dụng chụp trên cơ thể con người. Và bộ phận được chụp đầu tiên đó là CT não vào năm 1971. Nhờ vào thành tựu này, người phát minh máy CT đã nhận được giải Nobel y học vào năm 1971.

Trong giai đoạn này, máy chụp CT được xem là sự tối tân của y học, đóng góp rất lớn vào sự khám phá y khoa của con người. Đây được xem là phương pháp, công cụ giúp con người và y học cao cấp nhất ở thời kỳ này.

Sự ra đời và bước phát triển của máy chụp MRI

Tuy nhiên chưa dừng lại ở đó, sự kỳ vọng và mày mò khám phá của con người đã tiếp tục cho ra đời nhiều điều tuyệt vời hơn. Vào năm 1973, tại Mỹ, các nhà khoa học đã nghiên cứu và phát hiện ứng dụng công nghệ cộng ứng từ với tên gọi MRI.

Vào năm 1977, thiết bị chụp MRI này được ứng dụng để chụp hình ảnh trên người. Không phải đơn giản để sử dụng rộng rãi thiết bị này, đến khoảng 3 năm sau, MRI mới được sử dụng phổ biến hơn trong chụp và xét nghiệm hình ảnh.

Từ lúc ra đời đến nay cùng bối cảnh phát triển không ngừng của y học, máy CT và MRI vẫn là những thiết bị hàng đầu. Chúng không ngừng hỗ trợ, giúp ích cho con người rất nhiều trong khám phá và cứu chữa tính mạng con người trên khắp thế giới.

Giai đoạn từ 1985 đến nay, khoa học nói chung và y khoa nói riêng đã có nhiều bước tiến vượt bậc. Trong đó, ứng dụng máy móc, thiết bị để cứu sống con người như CT hay MRI lại càng ý nghĩa hơn nữa.

2. Phân biệt sự khác nhau giữa hai phương pháp CT và MRI

Công nghệ chụp CT và MRI

Khác biệt lớn nhất giữa hai phương pháp ứng dụng thiết bị này đó chính là cách tạo lập hình ảnh. Tia X cho dù CT hay X-quang đều là cách để xuyên qua cấu trúc của cơ thể.

Máy tính sẽ thực hiện tính độ xuyên thấu để cho ra hình ảnh thích hợp. Nếu là vùng xương cứng, tia X xuyên qua kém sẽ cho hình màu trắng. Xương càng cứng, càng chắc thì hình ảnh tạo thành sẽ càng trắng.

Nếu những nơi là không khí, cơ mềm, tia X sẽ xuyên qua hoàn toàn. Và hình ảnh cho ra trên máy tính sẽ có màu đen. Do đó một hình ảnh cụ thể như X-quang phổi, chỗ màu đen sẽ là không khí và chỗ màu trắng là xương sườn. Nếu là X-quang sọ, phần hình ảnh cho thấy sẽ đa phần toàn màu đen vì các phần xương cứng rất nhiều.

Đối với chụp CT, phương pháp này cũng sử dụng tia X. Tuy nhiên về hình ảnh, số lát cắt và khả năng xuyên thấu sẽ cao hơn so với X-quang. Các nhà chuyên môn sẽ so sánh, đánh giá trên từng điểm ảnh khác nhau. Vì thế chụp CT sẽ tạo ra hình ảnh rõ nét hơn so với X-quang. Điều này giúp cho việc xem xét và phán đoán hình ảnh bệnh lý được chính xác hơn rất nhiều.

Riêng đối với máy MRI, cộng ứng từ từ trường sẽ được sử dụng trong tạo hình ảnh. Nguyên lý sử dụng của chiếc máy này sẽ dựa trên tác dụng của thanh nam châm.

Cộng ứng từ là cộng hưởng lượng lớn từ trường để tạo thành hình ảnh. Máy cộng ứng từ MRI sẽ không xuyên qua tế bào nhưng lại ghi nhận hoạt động của nguyên tử Hydro. giống như phân tử nước, phân tử này sẽ di chuyển trong cơ thể và ghi nhận lại hình ảnh mong muốn.

Đối với tác dụng của từ trường và tia X, tùy theo mức độ xuyên thấu và lát cắt CT sẽ chi phối hình ảnh có sắc nét hay không. Hoặc thời gian chụp có kéo tài hay không kéo dài khi tiến hành.

Trước đây, các máy chụp CT sẽ khiến người chụp mất khoảng 30 phút trong chụp hình xác nhận. Tức là chỉ chụp 1 đoạn ngắn để tránh mất thời gian. Nhưng với máy CT và MRI hiện đại hiện nay, việc chụp hình ảnh chẩn đoán chưa mất đến 1 phút.

3. Những điều cần biết về lát cắt trong chụp CT và MRI

Đầu tiên là việc tìm hiểu số lát cắt trên máy CT được hiểu như thế nào? Trước đây, các máy CT sau khi quét chỉ tạo ra 1 lát cắt hình ảnh duy nhất. Điều này là quá chậm so với yêu cầu, mức độ và số lượng bệnh nhân cần chụp hình ảnh. Chính vì thế nên máy CT cần phải tăng năng suất bằng cách cải thiện các nốt phát tia.

Các kỹ sư đã nghiên cứu và cải thiện điểm phát tiên của máy ảnh CT. Chính vì thế nên một lần quét có thể tạo ra nhiều lát cắt hơn. Tùy thuộc vào số điểm phát tia mà mỗi lần thực hiện thao tác quét CT sẽ tạo ra bao nhiêu lát cắt mong muốn. Vì thế nên tốc độ cắt được nâng cao và thời gian cắt được cải thiện dần.

Điều này thật sự cần thiết và giúp ích rất nhiều trong y học. Đối với một số trường hợp chấn thương sọ não, người bệnh sẽ lắc lư, ói mửa và không thể nằm lâu trong máy. Vậy nên với một máy chụp CT có lát cắt càng nhiều sẽ rút ngắn thời gian chụp nhanh hơn. Nó giúp cho việc ghi nhận hình ảnh chính xác và hỗ trợ thời gian cho người bệnh rất nhiều.

Hiện nay, máy chụp CT 128 lát cắt được xem là chuẩn và tiên tiến hàng đầu. Tuy nhiên cũng có những máy CT lên đến 600 lát cắt, giúp được mấy trong hình trong 1 giây thực hiện.

Hình ảnh khi tạo nên từ máy CT vô cùng sắc nét và rõ ràng. Đồng thời chiếc máy này cũng giúp chụp được những bộ phận rất khó như động mạch vành ở tim.

Sự khác biệt trong số lát cắt chủ yếu là rút ngắn thời gian chụp. Với thời gian rút ngắn tối đa, chụp CT giúp ích rất nhiều cho bệnh nhân, nhất là đối với những người bệnh không thể nằm yên.

Công nghệ chụp CT và MRI

4. Những lợi ích từ máy chụp cộng hưởng từ MRI đối với sức khỏe con người

Đối với máy MRI sẽ có rất nhiều mức từ trường khác nhau. Từ mức 0.3 sẽ mạnh hơn nhiều lần so với lực hút trái đất. Ở mức từ trường này, thời gian chụp tối thiểu trên cơ thể là 30 - 40 phút.

Hiện nay, có các máy chụp cộng hưởng từ mạnh gấp 10 lần các máy chụp trước đây. Sức mạnh của từ trường càng mạnh sẽ cho hình ảnh càng tốt và càng nhanh hơn. Sự tiến bộ này giúp cho thời gian chụp và cho ra hình ảnh từ MRI nhanh hơn và hiệu quả tối ưu hơn.

Tuy nhiên cũng có một số khác biệt cần lưu ý đối với chụp CT và MRI. Đó là việc chụp các mạch máu trên não nhưng không cần bơm thuốc tương phản. Đây được xem là điều tuyệt vời đối với hệ thần kinh và ứng dụng trong tầm soát bệnh đột quỵ.

Công nghệ chụp CT và MRI