Hiểm họa mà bạn nên biết khi sử dụng thực phẩm siêu chế biến

Thực phẩm siêu chế biến đã thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học vì mối liên hệ mạnh mẽ với nhiều vấn đề sức khỏe như bệnh tim mạch, tiểu đường, béo phì và các bệnh đường tiêu hóa. Để khảo sát chi tiết về thực phẩm dựa trên cách chúng được chế biến, Tiến sĩ Moterio và các cộng sự đã phát triển hệ thống phân loại gọi là NOVA. Khái niệm này đã được áp dụng rộng rãi trong cộng đồng nghiên cứu toàn cầu.

1. Phân loại thực phẩm siêu chế biến

Hệ thống NOVA phân loại thực phẩm thành bốn nhóm dựa trên mức độ chế biến:

Nhóm 1: Thực Phẩm Chưa Qua Chế Biến hoặc Chế Biến Tối Thiểu

Bao gồm trái cây, rau quả tươi hoặc đông lạnh, đậu, hạt, thịt, cá, trứng, sữa, gạo, bột mì, cà phê, trà và gia vị.

Nhóm 2: Nguyên Liệu Ẩm Thực Đã Qua Chế Biến

Bao gồm dầu ăn, bơ, đường, mật ong, giấm và muối.

Nhóm 3: Thực Phẩm Đã Qua Chế Biến

Kết hợp các thành phần của Nhóm 1 với các thành phần của Nhóm 2, bao gồm đóng hộp, đóng chai, lên men và nướng. Ví dụ như bánh mì nướng và rau đóng hộp, đậu và cá.

Nhóm 4: Thực Phẩm Siêu Chế Biến

Là sản phẩm của công nghiệp, thường chứa các chất phụ gia như hương liệu, chất tạo màu và chất bảo quản để tăng hương vị và sự hấp dẫn. Nhóm này bao gồm nước ngọt, nước tăng lực, khoai tây chiên, kẹo, sữa chua có hương vị nhân tạo, thịt viên, xúc xích, thịt nguội, mì ống và bánh mì đóng gói.

2. Những tác hại khi sử dụng thực phẩm siêu chế biến

Hệ thống NOVA không dựa trên giá trị dinh dưỡng như chất béo, chất xơ, vitamin hay khoáng chất để phân loại thực phẩm, điều này đã dẫn đến tranh luận giữa các chuyên gia dinh dưỡng về tính hữu ích của phân loại này trong việc đánh giá tính lành mạnh của thực phẩm. Mặc dù nhiều thực phẩm siêu chế biến như bánh mì nguyên hạt và sữa chua có hương vị có thể cung cấp các chất dinh dưỡng có giá trị, nghiên cứu mới nhất đã chỉ ra rằng tiêu thụ quá nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm tử vong do bệnh tim, tiểu đường type 2 và các vấn đề tâm lý như lo âu và trầm cảm.

Một nghiên cứu gần đây của Viện Y tế Quốc gia đã thực hiện trên 20 người lớn trong vòng 4 tuần, chia nhóm thực phẩm siêu chế biến và thực phẩm chưa qua chế biến hoặc chế biến tối thiểu. Kết quả cho thấy những người tham gia ăn chế độ thực phẩm siêu chế biến tăng trung bình 1,2 kg và tiêu thụ thêm 500 calo mỗi ngày so với nhóm ăn ít chế biến hơn. Trong khi đó, nhóm ăn ít chế biến đã giảm 1 kg.

Thực phẩm siêu chế biến thường rẻ, tiện lợi và dễ tiếp cận, là lý do tại sao người tiêu dùng thường ưa chuộng chúng hơn là thực phẩm lành mạnh. Tuy nhiên, các chất dinh dưỡng thừa trong chúng, như đường, chất béo và muối, cùng với các chất bảo quản và phụ gia, có thể góp phần vào tăng lượng đường trong máu, gây hại cho động mạch và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Hơn nữa, một số phụ gia hoặc hóa chất trong thực phẩm siêu chế biến có thể ảnh hưởng đến hormon và làm suy giảm hệ vi sinh vật đường ruột.

Theo các khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng người tiêu dùng nên hạn chế thực phẩm siêu chế biến, thay vào đó nên tập trung vào ăn nhiều trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu quả và hạt. Cũng nên nấu ăn ở nhà nhiều nhất có thể và tránh xa các loại thực phẩm có chứa quá nhiều chất bảo quản và phụ gia.