Tính Cấp Thiết Của Phục Hồi Tâm Lý Sau Đột Quỵ

Đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn gây ra những thay đổi nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần. Những thay đổi này có thể dẫn đến hành vi tiêu cực và tăng nguy cơ tái phát đột quỵ. Do đó, việc hỗ trợ phục hồi tổn thương tâm lý là cực kỳ quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi toàn diện.

Những nghiên cứu gần đây cho thấy, hơn 60% bệnh nhân đột quỵ gặp phải các vấn đề về tâm lý như lo âu, trầm cảm, và rối loạn cảm xúc sau đột quỵ. Một nghiên cứu tại Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng, bệnh nhân 68 tuổi nhập viện trong tình trạng lơ mơ do ngộ độc thuốc ngủ quá liều. Tình trạng này có thể là hệ quả của tổn thương tâm lý sau đột quỵ, nhấn mạnh sự cần thiết của việc quản lý sức khỏe tâm thần. Một phương pháp tiếp cận toàn diện có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu nguy cơ các sự cố đáng tiếc.

Những Thay Đổi Cảm Xúc Sau Đột Quỵ

Theo bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thị Ngọc Quyên, Khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, các thay đổi cảm xúc ở bệnh nhân sau đột quỵ có thể được phân loại thành bốn nhóm chính:

1. Rối loạn lo âu và hoảng loạn: Khoảng 25% bệnh nhân đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua mắc phải rối loạn lo âu trong năm năm đầu sau cơn đột quỵ. Những cơn lo âu ban đầu thường xuất hiện với tần suất vừa phải, nhưng nếu không được điều trị, có thể tiến triển thành rối loạn hoảng loạn kịch phát. Các triệu chứng đi kèm có thể bao gồm co giật tay chân, thở nhanh và nông, và cảm giác mất kiểm soát.

2. Rối loạn cảm xúc giả hành: Tỷ lệ mắc rối loạn cảm xúc giả hành tăng cao ở những bệnh nhân đã trải qua nhiều cơn đột quỵ. Tình trạng này được đặc trưng bởi sự bộc phát cảm xúc không phù hợp với hoàn cảnh, như cười trong tình huống buồn hoặc khóc trước điều gì đó vui vẻ. Những phản ứng cảm xúc không tương xứng có thể làm giảm khả năng hòa nhập xã hội và tăng thêm áp lực tâm lý.

3. Trầm cảm và ý định tự sát: Trầm cảm là rối loạn tâm lý phổ biến nhất sau đột quỵ và có thể làm giảm khả năng hồi phục chức năng. Theo thống kê, khoảng 30% bệnh nhân đột quỵ gặp phải trầm cảm trong năm đầu sau cơn đột quỵ và hơn 50% trong số này không được chẩn đoán hoặc điều trị kịp thời. Trầm cảm nặng có thể dẫn đến ý định tự sát, làm tăng nguy cơ tử vong và ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phục hồi.

4. Các thay đổi cảm xúc khác: Bệnh nhân có thể trải qua các thay đổi về tính cách như dễ bực bội, thiếu kiên nhẫn, tự ti, và sống nội tâm hơn. Những thay đổi này có thể dẫn đến cảm giác lo âu, phụ thuộc vào người khác, và gây ra căng thẳng trong quan hệ với gia đình và xã hội. Những cảm giác này, nếu không được điều chỉnh kịp thời, có thể làm tăng nguy cơ tái phát đột quỵ và kéo dài thời gian phục hồi.

Biện Pháp Hỗ Trợ Phục Hồi Tâm Lý

Để hỗ trợ bệnh nhân phục hồi tổn thương tâm lý sau đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua, các biện pháp sau đây có thể được áp dụng:

1. Hỗ trợ từ gia đình và người thân: Gia đình và bạn bè đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tâm lý cho người bệnh. Việc tạo một môi trường yêu thương và động viên, khuyến khích bệnh nhân tham gia vào các hoạt động xã hội có thể giúp họ cảm thấy được hỗ trợ và cải thiện tâm trạng. Các nghiên cứu cho thấy sự hỗ trợ từ người thân có thể giảm cảm giác cô đơn và tăng cường sự tự tin của bệnh nhân.

2. Xây dựng lối sống năng động: Khuyến khích người bệnh duy trì hoạt động thể chất nhẹ nhàng và tham gia vào các nhóm cộng đồng có thể giúp cải thiện tâm trạng và tăng cường sự tự tin. Các hoạt động như đi bộ, tập thể dục nhẹ nhàng, và tham gia các câu lạc bộ hoặc nhóm hỗ trợ có thể giúp cải thiện sức khỏe tâm thần và thể chất.

3. Chia sẻ và điều trị tâm lý: Người bệnh nên được khuyến khích chia sẻ những vấn đề về sức khỏe tâm thần của mình với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Các chuyên gia có thể cung cấp liệu pháp tâm lý, đồng thời bác sĩ có thể chỉ định thuốc điều trị nếu cần thiết. Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) là một phương pháp hiệu quả trong việc điều trị lo âu và trầm cảm sau đột quỵ.

4. Theo dõi và điều trị kịp thời: Đối với những trường hợp rối loạn cảm xúc cấp tính, việc sử dụng thuốc điều trị kết hợp với liệu pháp tâm lý là cần thiết. Theo dõi sát sao tình trạng của bệnh nhân và điều chỉnh điều trị phù hợp sẽ giúp đạt được hiệu quả phục hồi tốt nhất.

5. Tạo cơ hội để bệnh nhân tham gia vào các hoạt động có ý nghĩa: Khuyến khích bệnh nhân tham gia vào các hoạt động có ý nghĩa, như tình nguyện hoặc các dự án cá nhân, có thể giúp họ cảm thấy có giá trị và đạt được cảm giác thành công. Những hoạt động này không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn cung cấp mục tiêu và động lực sống.

Việc nhận thức và quản lý tổn thương tâm lý sau đột quỵ là rất quan trọng trong quá trình điều trị. Một phương pháp tiếp cận toàn diện, kết hợp chăm sóc thể chất và tâm lý, sẽ giúp bệnh nhân phục hồi tốt hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống.