Thoái Hóa Đốt Sống Thắt Lưng: Khám Phá Chi Tiết Bệnh Từ Triệu Chứng Đến Điều Trị

Thoái hóa đốt sống thắt lưng (cột sống thắt lưng) là một vấn đề phổ biến trong xương khớp, gây đau đớn và hạn chế vận động nghiêm trọng. Bài viết này True Nutrition sẽ giúp bạn đọc tìm hiểu tập trung vào nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiện đại của bệnh này.

Thoái hóa đốt sống thắt lưng là bệnh có đặc điểm gì?

Thoái hóa đốt sống lưng hay thoái hóa cột sống thắt lưng là một tình trạng thoái hóa mãn tính xảy ra tại cột sống vùng thắt lưng bao gồm các đốt sống từ L1 đến L5.  Trong thực tế các trường hợp thoái hóa đa phần là ở 2 đốt sống L4 và L5.

Tên y khoa của bệnh thoái hóa đốt sống lưng là Lumbar Spondylosis. Bệnh lý xương khớp này có đặc điểm là sự suy giảm cấu trúc của các đĩa đệm, sụn, có thể bao gồm cả cấu trúc xung quanh đốt sống, dẫn đến đau lưng, cứng khớp và hạn chế vận động. Thoái hóa đốt sống lưng thường xảy ra do quá trình lão hóa tự nhiên, nhưng cũng có thể do các yếu tố như chấn thương, di truyền, và lối sống không lành mạnh gây ra.

Thoái hóa đốt sống thắt lưng là một tình trạng bệnh cột sống phổ biến với tỷ lệ mắc bệnh cao và gia tăng theo độ tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh này đặc biệt cao ở những người trên 40 tuổi, và tiếp tục tăng ở nhóm người trên 60 tuổi. Thống kê cho thấy khoảng 60-80% người trưởng thành sẽ trải qua các triệu chứng đau lưng ít nhất một lần trong đời, với thoái hóa đốt sống thắt lưng là nguyên nhân phổ biến.

Xét về giới tính, thoái hóa đốt sống thắt lưng ảnh hưởng đến cả nam và nữ, nhưng nam giới trong độ tuổi lao động có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn, do tính chất công việc và hoạt động thể chất đặc thù. Về nghề nghiệp, những người làm việc trong môi trường đòi hỏi vận động thể chất nặng hoặc duy trì tư thế không đúng trong thời gian dài, chẳng hạn như nhân viên văn phòng, công nhân, và lái xe, cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Tỷ lệ mắc bệnh này có thể khác nhau tùy thuộc vào lối sống và chế độ làm việc của từng khu vực địa lý, nhưng nhìn chung, thoái hóa đốt sống thắt lưng là một vấn đề phổ biến ở cả các nước phát triển và đang phát triển.

Thoái hóa đốt sống thắt lưng gây ra triệu chứng gì?

Thoái hóa đốt sống thắt lưng có thể gây ra một số triệu chứng đặc trưng như sau:

• Đau lưng: Là triệu chứng phổ biến nhất, thường kéo dài và có thể lan ra hai bên mông hoặc đùi.
• Suy giảm chức năng vận động của cột sống: khiến cho người bệnh có cảm giác cứng cổ khó cử động, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.
• Giảm khả năng vận động: Khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như cử động, xoay, ngồi dậy, và đi lại.
• Bị tê hoặc mất cảm giác: Do dây thần kinh bị chèn ép, có thể gây ra các triệu chứng như tê bì ở hai chân, cảm giác lạnh hoặc giảm cảm giác.
• Yếu cơ: Cảm giác yếu ở các nhóm cơ liên quan đến cột sống thắt lưng, nhất là khi làm việc mang vác nặng hoặc dài thời gian.
• Triệu chứng tức ngực: Có thể xảy ra nếu thoái hóa ảnh hưởng đến các đĩa đệm gần ngực, gây ra cảm giác khó thở hoặc tức ngực.

Các triệu chứng này có thể thay đổi từ nhẹ đến nghiêm trọng tùy thuộc vào mức độ tổn thương của cột sống thắt lưng và sự chèn ép lên các vùng xung quanh.

Nguyên nhân nào khiến chúng ta bị thoái hóa đốt sống thắt lưng?

Thoái hóa đốt sống thắt lưng là sự lão hóa của cột sống vùng lưng với nguyên nhân chính phổ biến nhất là do tuổi tác, cơ thể bị suy yếu về cấu trúc, khiến cho tế bào sụn mất dần tính đàn hồi và khả năng chịu lực theo thời gian.

Ngoài tuổi tác, tính chất công việc cũng đóng vai trò quan trọng. Những người lao động thường phải mang vác nặng, hoặc ngay cả thói quen đứng lâu, ngồi nhiều trong cùng một tư thế, đều gia tăng nguy cơ mắc bệnh do sự mòn và lão hóa cột sống diễn ra nhanh và mạnh. Việc các tư thế vận động sai diễn ra liên tục hoàn toàn không tốt cho cột sống, đặc biệt là vùng cổ và lưng, và có thể tác động xấu đến cả chức năng nội tạng.

Dinh dưỡng không cân đối cũng là yếu tố nguy cơ. Những người có chế độ dinh dưỡng kém, hay gặp rối loạn chức năng trao đổi chất, có nguy cơ mắc các bệnh cơ xương khớp cao hơn so với người khác. Các yếu tố khác như di truyền, dị tật bẩm sinh, thừa cân, béo phì, từng bị chấn thương hoặc phẫu thuật cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.

Một số người có nguy cơ cao bị thoái hóa đốt sống thắt lưng bao gồm:

• Người từ độ tuổi trung niên trở lên (càng cao tuổi nguy cơ thoái hóa càng cao)
• Người làm công việc có thói quen ngồi nhiều như văn phòng thường xuyên tiếp xúc với máy tính, công nhân may, công nhân vận chuyển, tài xế lái ô tô.
• Người thừa cân, béo phì (trọng lượng cơ thể càng cao, áp lực càng nhiều lên cột sống và càng dễ thoái hóa).

Bên cạnh đó, một số người có tiểu sử bị tai nạn chấn thương có sự va đập vào đốt sống thắt lưng thì sẽ có nguy cơ cao bị thoái hóa về sau.

Biến chứng có thể gặp của bệnh thoái hóa đốt sống thắt lưng

Biến chứng thoái hóa đốt sống thắt lưng có thể bao gồm các vấn đề nghiêm trọng như sau:

• Đau dây thần kinh tọa: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của thoái hóa đốt sống thắt lưng, khi các đĩa đệm bị biến dạng gây chèn ép lên rễ thần kinh. Người bệnh có thể gặp đau nhức vùng thắt lưng lan xuống đùi và chân, gây khó khăn trong di chuyển và hoạt động hàng ngày.
• Thoát vị đĩa đệm và gai đốt sống vùng lưng: biến chứng này xảy ra khi đĩa đệm bị mòn hoặc vỡ, làm cho các mảng sọ gai trên cột sống tác động vào dây thần kinh hoặc chèn ép vào mô mềm xung quanh, dẫn đến đau nhức và vận động khó khăn.
• Biến dạng cột sống: Thoái hóa có thể dẫn đến biến dạng cột sống, khiến cho cột sống thắt lưng bị cong, gù lưng, làm giảm tính thẩm mỹ và ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và sự linh hoạt.
• Chèn ép tủy sống: Trong những trường hợp nghiêm trọng, sự biến dạng của cột sống có thể chèn ép tủy sống, dẫn đến teo cơ và tình trạng bại liệt hoặc tàn phế.

Những biến chứng này không chỉ làm giảm chất lượng sống mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và khả năng vận động của người bệnh.

Chẩn đoán bằng cách nào thoái hóa đốt sống thắt lưng?

Hiện nay chẩn đoán thoái hóa đốt sống thắt lưng thường bao gồm các phương pháp sau:

• Khám lâm sàng đánh giá triệu chứng: Bác sĩ sẽ thu thập thông tin chi tiết về lịch sử bệnh của bệnh nhân, bao gồm các triệu chứng, thói quen sinh hoạt và yếu tố di truyền. Đồng thời thăm khám, xem xét các biểu hiện triệu chứng thậm chí là cả biến chứng mà người bệnh đang có.
• Xét nghiệm hình ảnh: Bao gồm các phương pháp như X-ray, MRI (cộng hưởng từ hạt nhân) và CT scan để đánh giá mức độ tổn thương của vùng đốt sống lưng
• Kiểm tra chức năng: Bao gồm đánh giá khả năng vận động, cảm giác và sức mạnh của các cơ và dây thần kinh liên quan đến vùng thắt lưng.

Dựa vào kết quả của các xét nghiệm và khám lâm sàng, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác và lên kế hoạch điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng bằng cách nào?

3 Phương pháp điều trị có thể áp dụng hiệu quả cho người bệnh thoái hóa đốt sống thắt lưng hiện nay là:

Điều trị thuốc:

Thuốc Tây: Sử dụng các loại thuốc giảm đau như paracetamol, tramadol; thuốc chống viêm như Diclofenac, Meloxicam; thuốc giãn cơ như eperisone; và trong các trường hợp đặc biệt có thể sử dụng corticoid.

Thuốc ngăn ngừa lão hóa khớp: Piascledine, Glucosamine sulfate, chondroitin sulphate, thuốc ức chế IL1 là những thuốc có thể dùng cho người bệnh.

Dược liệu đông y: Các loại như lá lốt, ngải cứu, dây đau xương, cỏ xước, cây mần ri cũng được sử dụng để hỗ trợ điều trị.

Làm vật lý trị liệu:

Bao gồm xoa bóp, bấm huyệt, kéo giãn cột sống, chiếu tia hồng ngoại, chườm nóng, và các bài tập cơ dựng lưng. Những phương pháp này giúp tăng cường tuần hoàn máu và lưu thông hiệu quả, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng như teo cơ và liệt chi.

Phẫu thuật:

Phương pháp này được áp dụng trong các trường hợp nghiêm trọng gặp biến chứng như đau dây thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm hay gai cột sống có tác động đến các rễ thần kinh.

Đặc biệt là trường hợp người bệnh bị hẹp ống sống gây chèn ép tủy sống thì hầu như các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả.

=> Xem thêm chi tiết:

• Bệnh xương khớp: Top các bệnh nguy hiểm dễ mắc, cần phải phòng ngừa
• Sữa xương khớp: Top các loại sữa bổ sung dinh dưỡng tốt nhất cho xương khớp hiện nay